تعريف چند اصطلاح،قسمت وابزار جانبي ديگ بخار

 1- کوره  (FURNACE):عبارتست از استوانه اي  که ازجنس فلزآتشخوار  بوده  ودر يک سرآن مشعل قرارميگيرد وجريان آتش درداخل آن عبور ميکند. ميزان سطح حرارتي کوره بطول و قطر آن بستگي دارد.

2-  پوسته (SHELL)   : عبارتست از يک مخزن  استوانه اي شکل که از جنس فلز آتشخوار بوده و لول کنترل ، شيرو شيشه آبنما ، کلکتور، سوپاپ اطمينان ،فلنج خروجي بخار ، پمپ آب تغذيه ، لوله تخليه ، مشعل و دريچه هاي آدم رو (MAN HOL) و دست رو ( HAND HOLE)  روي آن تعبيه ميشود و مجموعه ، کوره ها و لوله ها و شبکه ها در داخل آن قرار گرفته اند.

3- شبکه (TOBE SHEET)  : عبارتست از صفحه اي دايروي از جنس ورق هاي آتشخوار( مقاوم دربرابر حرارتهاي بالا) که لوله ها و کوره ها به آنها وصل ميشوند. بدين لحاظ اگر ازنماي روبرو به شبکه نگاه کنيم ميتوانيم موفقيت سوراخهاي لوله ها وکوره را مشاهده کنيم .

4- لوله هاي آتشخوار (FIRE TUBE S) : لوله هايي هستند که درداخل آنها جريان گازهاي احتراقي و در اطراف آنها آب وجود دارد. دو سراين لوله ها به شبکه ها وصل ميشود.

5- اطاق دود (FIRE BOX) : عبارتست فضايي که در داخل آن گازهاي عبوري مسيرخود راعوض ميکنند.

6- پاس برگردان (BAFLE) : عبارتست از صفحه اي آتشخوار که در اطاق دود نصب ميشود  تا از اختلاط گازهاي احتراقي پاسهاي گوناگون جلوگيري کند و همچنين گازهاي احتراقي مسيردرست را پيدا کرده و در داخل لوله هاي آتشخوار جريان يابند.

7- لول کنترل (LEVEL CONTROL) : عبارتست از دستگاهي که سطح آب در داخل ديگ را کنترل ميکند و مانع از اتمام و يا  ازدياد  آب ديگ ميشود. واضح است که کنترل کننده سطح وظيفه مهمي را برعهده دارد  چرا که کمبود و اتمام آب ديگ باعث سوختن ديگ و ازدياد آب داخل ديگ بيش از حد لازم باعث افت  کيفيت بخار خروجي  و عملکرد نامطلوب ديگ ميشود.

8- شيروشيشه آبنما:عبارتست ازيک لوله شيشه بهمراه سه شيرکه وظيفه آن نمايش ميزان آب داخل ديگ است

9- کلکتور (COLLECTOR) : عبارتست از استوانه اي کوچک که بالاي ديگ نصب شده و روي آن يک شير، گيج فشار و دو پرشرسوئيچ قرار ميگيرند.

10- شير سوپاپ اطمينان : عبارتست از يک شير اطمينان که وقتي فشارديگ به بيش از  10 آتمسفر افزايش يابد  باز ميشود و با خارج کردن مقداري ازبخار ديگ باعث بازگشت فشار ديگ به مقدارطبيعي ميشود.

11- فلنج خروجي بخار : عبارتست از يک لوله و فلنج که از آن بخار خارج ميشود وبدين لحاظ بخار دستگاه را از طريق اين لوله وارد خطوط کارخانجات ميکنند.

12- پمپ آب تغذيه (FEED WATER PUMP) : وظيفه پمپ کردن آب بداخل ديگ را دارد.

13- لوله تخليه (DRAIN TUBE) : لوله اي است که در زير ديگ نصب ميشود که بوسيله آن ميتوان آب ديگ را تخليه نمود.

14- مشعل (BURNER ) : عبارتست از دستگاهي  که در آن احتراق صورت گرفته و آتش را بداخل کوره ميفرستد. مشعل هاي مورد استفاده معمولا" ازنوع گازوئيل سوز هستند.

15- دريچه آدم رو (MQN HOLE) : دريچه اي است که در بالاي ديگ تعبيه ميشود و اندازه آن بگونه اي که يک نفربتواند از آن عبور کرده و وارد ديگ شود.دليل وجود اين دريچه به خاطر مسائل  تعميرات است که شخص ميتواند وارد ديگ شده و لوله ها را تعويض کند و يا داخل ديگ را بازبيني  و وارسي نمايد.

16- دريچه دست رو (HAND HOLE) : عبارتست از دريچه اي کوچک که روي بدنه ، ديگ در نظر گرفته ميشود و يک دست به راحتي ميتواند داخل  آن برود.دليل وجود اين دريچه بخاطر آن است که به راحتي بتوان داخل ديگ را تميز کرد و يا بررسي نمود.

درشکلهاي شماره 1و2و3 شماتيک سه نوع مختلف ديگهاي بخار رسم شده است .همانطورکه مشاهده ميشود:

ديگهاي DRY BACK   سطح حرارتي اين ديگ متشکل از يک کوره ،  2 شبکه  و بسته به تناژ ديگ  يک و يا دو پاس  لوله ميباشد که اگر فقط  يک  پاس لوله  داشته باشيم ، پاس برگردان نخواهيم داشت  ولي در صورتيکه  دو پاس  لوله داشته باشيم وجود پاس برگردان ضروري است . همانطور که در شکل ديده ميشود آتش از داخل کوره عبور کرده و وارد اطاق دود عقب  ميشوند و بدليل وجود  پاس برگردان اين جريان گازهاي احتراقي وارد لوله هاي پاس اول ميشود. درواقع اگر پاس برگردان را نگذاريم جران گازها وارد لوله هاي پاس دو ميشود که باعث اختلال درکارکرد ديگ ميشود. پس ازعبورازلوله هاي پاس اول که در اطراف کوره قرار دارند اين دفعه گازهاي احتراقي وارد اطاق دود جلو شده و لوله هاي پاس دوم را نيز طي ميکنند.

در نهايت  دوباره وارد اطاق دود عقب شده و ازطريق دودکش به محيط بيرون تخليه ميشوند.حرکت گازهاي احتراقي در حين عبور از اين مسيرها با آب تبادل حرارت کرده و باعث تبخير آن ميشوند.

ديگهاي WET BACK سطح حرارتي اين ديگ متشکل از 3 کوره 4 شبکه و2پاس لوله ميباشد و بدليل ماهيت مسيرگازها ونحوه قرارگيري کوره ها نيازي به پاس برگردان ندارند.همانطور که  در شکل ديده ميشود آتش از داخل کوره اول عبورکرده و جريان آن  2 دسته ميشود.دسته اول جرياني از گازهاي داغ احتراقي هستند که وارد اولين پاس لوله ها ميشوند . اين گازها پس از آن وارد اطاق دود جلو و سپس وارد لوله هاي پاس دوم ميشوند.پس از طي لوله هاي پاس دوم به داخل اطاق دود عقب رفته واز آنجا به محيط اطراف تخليه ميشوند . حرکت گازها احتراقي در حين عبور از اين مسيرها با آب تبادل  حرارت کرده  و باعث تبخير آن ميشوند. واضح است که سطح حرارتي دراين ديگها بيشتر از ديگهاي نوع DRY BACK ميباشد چرا که تعداد کوره ها و شبکه ها بيشتر است و به همين دليل داراي دراندمان بيشتري است .

ديگهاي SEMI WET BACK   سطح حرارتي اين ديگ متشکل  از 2 کوره 3 شبکه و2 پاس لوله ميباشد که در اينجا هم شبيه به نوع  WET BACK    نيازي به پاس برگردان نداريم .

همانطورکه در شکل ديده  ميشود آتش از داخل کوره اول عبور کرده و جريان گازهاي داغ احتراقي  به دو دسته تقسيم ميشود. دسته اول درکوره  دوم حبس شده  و دسته دوم وارد لوله هاي پاس اول ميشوند . پس از طي اين لوله ها به فضاي اطاق دود جلو وارد شده و بداخل لوله هاي پاس دوم را ميبابند. پس از عبور از اين لوله ها به اطاق دود عقب رفته و از دودکش به محيط اطراف تخليه ميشوند . دراينجا ديده ميشود که سطح حرارتي اين نوع ديگها از ديگهاي نوع  DRY BACK   بيشتر است چرا که يک کوره و يک شبکه بيشتر دارد و لذا راندمان آن بيشتر است . ولي نسبت به ديگهاي WET BACK    داراي راندمان کمتري است  چون سطح حرارتي آن يک کوره و يک شبکه کمتر از سطح حرارتي WET BACK    ميباشد.

هرکدام از اين نوع ديگ داراي مزايا و معايبي نسبت به يکديگر ميباشند.